معرفی نژادهای وارداتی گوسفند
معرفی دام نژاد خارجی گوسفند
پرورش گوسفند یکی از مهمترین منابع تولید پروتئین است که با تولید گوشت قرمز و شیر با کیفیت، صنعتی پرسود و کلیدی در تأمین مواد غذایی محسوب میشود. در کشور ما نیز پرورش گوسفند خصوصاً در تأمین گوشت قرمز، در اولویت اول قرار دارد. بنابراین، مدیریت و افزایش بهرهوری و کاهش هزینههای پرورش، اهدافی هستند که پرورشدهندگان برای رسیدن به آنها تلاش میکنند. یکی از راهکارهای کاهش هزینهها، بالا بردن توان تولیدمثلی و باروری دام با استفاده از ابزارهای مدرن مدیریتی تولیدمثلی، اصلاح نژادی و تغذیه ای است. یکی از مهمترین مشکلات در صنعت پرورش گوسفند، بهرهوری و ظرفیت تولیدمثلی پایین است و این در حالی است که درآمد عمده حاصل از دامداری تولید بره میباشد. علیرغم پیشرفتهای حاصل شده در زمینه ی افزایش بهره دهی با روشهای نوین در تولیدمثل گوسفند و اصلاح راندمان تولیدمثل، هنوز این روشها در جامعه سنتی پرورش دام کشور شناخته نشده و استفاده از آن ها بسیار محدود است. عوامل مهم بسیاری بر تولیدمثل یا باروری تاثیر دارند که شامل عوامل فیزیولوژیکی (بلوغ، هورمونها، سن، کیفیت تخمک، اسپرم و ….)، عوامل محیطی (زمان تولد، فلاشینگ، تغذیه، فصل، محیط، عوامل عفونی و …)، عوامل ژنتیکی (نژاد، اثر ژنهای عمده، انتخاب، همخونی و …) و “مدیریت مناسب همه عوامل بالا” میباشند. بنابراین با توجه به خشکسالیها و وضعیت نامناسب مراتع ایران، برای افزایش باروری در گوسفند باید به سمت انتخاب و مدیریت برای داشتن گوسفندان چندقلوزا و کاهش فاصله بره زایی (حداقل هر ۸ ماه بره زایی) که سبب افزایش درصد بره زایی میگردد، حرکت نمود.
امروزه در بسیاری از کشورهای صنعتی از جمله آمریکا، انگلستان و استرالیا افزایش بره زایی تا حد دو زایش در یک سال یا سه زایش در دو سال هدف اصلی پرورش دهندگان گوسفند میباشد. افزایش تعداد بره در هر زایش باعث افزایش بازده تولید و بالابردن سودآوری گله شده و یا تعداد میش کمتر، تعداد بره مورد نیاز به دست خواهد آمد که با توجه به کمبود علوفه در کشور ما اهمیت بسیار دارد. تعداد تخمکهای آزاد شده در هر چرخه ی فحلی به عوامل مختلفی مانند ژنتیک میش، سن میش، فصل و تغذیه مربوط میباشد، اما نژاد مهمترین عامل تأثیرگذار بر آن شناخته شده است. بنابراین استفاده از نژادهای پر زاد و ولد یکی از راههای افزایش تولیدمثل در گوسفند میباشد.
اجرا و به نتیجه رساندن موارد بالا، بستگی زیادی به استفاده از نژادهای پر بازده و چند قلوزا دارد. بنابراین با توجه به کمبود و یا عدم وجود این نژادها در کشور، با واردات این دامها میتوان سود خوبی به دست آورد.
در زیر برخی از دامهای مورد نظر معرفی شده است.
گوسفند رومانوف
- منشاء: روسیه
وزن قوچ بالغ:۸۰-۹۰ کیلوگرم
وزن میش بالغ: ۷۰-۸۰ کیلوگرم
افزایش وزن روزانه (در مورد بره های سه قلو و بیشتر از سه قلو): ۲۶۴ گرم
میانگین چند قلوزایی: ۲۸۹ درصد (نرخ چندقلوزایی در زایشهای ماه سپتامبر به طور متوسط ۲۸۰ درصد و در زایشهای ماه مارس تا مرز ۳۵۰ درصد نیز میرسد).
- منشا نژاد و قابلیت های آن
خاستگاه اصلی این نژاد روسیه است و نخستین بار در سال ۱۹۶۳ به وسیله مرکز تحقیقات INRA و به منظور اهداف پژوهشی به فرانسه وارد شد. به دنبال پروژههای اصلاح نژادی توسط متخصصان فرانسوی، چند قلوزایی این نژاد بالاترین نرخ را در میان تمام نژادهای گوسفند دنیا از آن خود کرد. رومانف یک نژاد خالص بوده و از تلاقی نژادها بوجود نیامده است. این نژاد زودرس بوده و برههای آن در سن ۴ ماهگی نیز خصوصیات بلوغ از خود نشان میدهند. باروری بسیار خوب، فصل تولیدمثل بسیار طولانی، خصایص مادری منحصربه فرد (خواه در نژاد خالص و خواه در آمیخته های رومانوف)، توان بالای حمایتی مادر از بره های تازه متولد شده و نیروی جسمی بسیار بالای بره های تازه متولد شده از ویژگی های بسیار بارز نژاد رومانوف است. - صفات کیفی و کمّی پرورشی
این نژاد در تمام طول سال امکان تولیدمثل دارد و قوچهای رومانف در تمام فصول امکان بارور کردن میشها را خواهند داشت. توانایی این نژاد برای تولیدمثل خارج از فصل از یک سو و بالاترین نرخ چند قلوزایی از سوی دیگر، باعث شده است در اقصی نقاط دنیا، این نژاد به سرعت تکثیر پیدا کند. پتانسیل ژنتیکی بالای این نژاد و نتیجه تلاشهای اصلاح نژادی و آمار ثبت رکوردها، نشان میدهد که در نژاد رومانوف بهطور معمول در نخستین زایش بره های دوقلو و در زایشهای پی آیند برههای سه قلو به دنیا میآیند.
رکورد تعداد بره سالم متولد شده در یک زایش متعلق به این نژاد بوده و تعداد ۹ بره میباشد که در روسیه اتفاق افتاده است. شایان ذکر است که میش های با سهم خونی ۵۰% رومانف نیز قادرند چند قلوزایی بالا در حدود ۲۰۰ درصد داشته باشند.
میش های رومانف مادران فوق العادهای از نظر تغذیه و رسیدگی به بره ها هستند و از نظر خصوصیات مادری کمتر نژادی با رومانف قابل مقایسه میباشد. برهها در زمان تولد وزن بدن بالایی ندارند ولی رشد روزانه مطلوبی دارند.
نژاد رومانف اگر با نژادهای گوشتی سنگین وزن مانند شاروله، سافولک و یا ایلدوفرانس تلاقی داده شود نتایج بسیار قابل توجهی از نظر افزایش وزن روزانه و راندمان لاشه نشان داده اند و در فرانسه آمیخته های دو نژاد مذکور با رومانوف به وفور یافت میشود. تولید بره های نسل اول (F1) آمیختههای نژاد رومانوف با نژادهای بومی، یکی از اهداف اصلی پرورش دهندگان گوسفند در اروپا، کانادا و کشورهای افریقایی است. با برنامه ریزیهای اصولی میتوان تعداد ۳ زایش در دو سال را از این نژاد انتظار داشت و یکی از بهترین نژادها برای پایه مادری در برنامه های آمیخته گری به حساب می آید.
-
گوسفند سافولک
- وزن قوچ بالغ: ۱۲۵ – ۱۳۵ کیلوگرم
وزن میش: ۷۵ – ۹۰ کیلوگرم
P.A.T برای نرهای دو قلو ۳۰ روزه: ۱۳ کیلوگرم
افزایش وزن روزانه نرهای دوقلو: ۲۹۶ گرم
افزایش وزن روزانه ۳۰-۷۰ روزگی: ۴۰۰ گرم
میانگین نرخ چند قلوزایی: ۱۶۰ درصد
- منشاء و قابلیتها
نژاد سافولک در نتیجه تلاقی میان میش های Norfolk و قوچهای Southdown بهوجود آمده و تثبیت شده است. به دلیل ویژگیهای خاص این نژاد امروزه در پنج قاره دنیا از نژاد سافولک در برنامه های آمیختهگری استفاده میشود.
نژاد سافولک را میتوان جهت پرورش بهصورت خالص یا برای برههای آن پرورش داد. صفات مطلوب آن مانند کیفیت شیردهی، توانایی عادت پذیری به شرایط محیطی، استفاده برای آمیختهگری میباشند. همچنین رشد سریع و زود هنگام و ترکیب بدنی مناسب این نژاد، شرایط را برای تولید و رشد بره های مناسب بدون چربی مازاد، آن را برای پرورش اقتصادی مناسب می سازد.
وزن از شیرگیری در نرها ۳۵ کیلوگرم و در ماده ها ۳۲ کیلوگرم است. افزایش وزن روزانه در دوران قبل از شیرگیری در نرها و ماده ها به ترتیب ۳۳۵ و ۳۰۹ گرم در روز است. بره های آن به راحتی میتوانند به وزن ۳۰ تا ۳۳ کیلو گرم در طول ۷۰ روز برسند. سرعت رشد بالای برهها، راندمان لاشه مناسب و کیفیت خیلی خوب گوشت این نژاد، آن را در زمره بهترین نژادها در اتحادیه اروپا برای تولید گوشت قرمز قرار داده است. در جداول اتحادیه اروپا گوشت بره های نژاد سافولک دارای درجه U در آن طبقه بندی است. - گوسفند فین شیپ
منشا این نژاد فنلاند است و از نظر جثه کوچک است. گوشها، بینی، صورت و پاهایی سفید دارد. این نژاد بهطور کلی بدون شاخ بوده، هر چند که تعدادی از قوچهای آن شاخدار میباشد. گوسفند فنلاندی پشمی با زبری متوسط تولید میکند و وزن پشم چیده شده آن حدود ۴ تا ۵/۴ کیلوگرم است. نژاد فنلاندی دارای نرخ بره زایی قابل توجهی می باشد و در آمریکا برای برنامههای تلاقی جهت افزایش میزان بره زایی مورد استفاده قرار میگیرد. میش بالغ تلاقی یافته که نیمی از آن نژاد گوسفند فنلاندی میباشد ۲۲۰ تا ۲۶۰ بره تولید میکند بره های تلاقی یافته این نژاد در هنگام تولد کوچک بوده ولی قدرت بقا و زنده ماندن آنها بالا میباشد. وقتی این نژاد در تلاقی استفاده گردد، بره های بدست آمده از نظر لاشه نیز دارای کیفیت مناسبی خواهند بود.
-
گوسفند شیری لاکن
منطقهی Lacaune در جنوب فرانسه، منشاء نژاد گوسفند لاکن میباشد. این گوسفند در تولید و فروش لبنیات به طور گسترده در فرانسه مورد استفاده واقع میشود. این نژاد در فرانسه جمعیتی بالغ بر ۸۰۰۰۰۰ میش دارد. شایان ذکر است که شیر حاصل از این نژاد غالبا در تولید پنیر Roquefort در فرانسه مورد استفاده قرار می گیرد. نژاد لاکن مدت زیادی است که به عنوان یک گوسفند شیرده در فرانسه استفاده میشود. این در حالی است که تا همین اواخر شیردهی از ویژگیهای مطلوب نبوده است. در اواخر دهه ۱۹۶۰، به طور متوسط تولید شیر در هر گوسفند ماده تنها در حدود ۷۰ لیتر در طول دوره شیردوشی دستی (به استثنای دوره کودک شیر خوار بره) در سال بود. گفتنی است که در اواخر دهه ۱۹۹۰ تولید شیر تا ۲۸۰ لیتر در سال و تا ۴۰۰% افزایش یافته است. لاکن در حال حاضر یکی از پر بازده ترین نژادهای گوسفند شیری در جهان است. این نتیجه در مقیاس بزرگ، برنامه انتخاب دقیق سازماندهی شده توسط یک سازمان دولتی فرانسه، که شامل تلقیح مصنوعی در چندین میلیون میش در طول سال، و یک آرایش وسیع از حمایت دولت برای ضبط عملکرد فرزندان در مزارع گسترده می باشد که این امر با توجه به تولید شیر و توسعه دانش در مورد مدیریت حیوانات و تغذیه برای تولید شیر گوسفند، عملی شده است و طبیعتا بسیاری از کشاورزان تمایل فراوانی به شرکت در این برنامه و استفاده از نتایج علمی بدست آمده آن،خواهند داشت.
-
گوسفند آواسی
در طی هزاران سال گذشته، نژاد آواسی با محیط گرمسیری و تحت گرمسیری محل پرورش خود در مناطق خشک و نیمه خشک جنوب غرب آسیا کاملا سازگار شده است. رنگ سفید پشم و پنهان کردن سر در زیر سایه بدن یکدیگر، روش حفاظتی طبیعی این حیوان در برابر تابش شدید خورشید در طی ماههای گرم سال است. به دلیل وجود رنگدانههای تیره در سر و گردن، بیماریهای مربوط به حساسیت نوری در مخاط دهان، بینی، گوشها و پلک چشم، در این نژاد بروز نمی کند. سازگاری نژاد آواسی با محیط تحت گرمسیری به میزان قابل توجهی به خصوصیات فیزیولوژیک این نژاد مربوط است. قدرت تنظیم تعادل حرارتی بدن در فصول مختلف سال و متناسب با تغییرات دما و رطوبت در طی شبانه روز یا در سایه و آفتاب از خصوصیات منحصر به فرد این نژاد است. مطالعات نشان می دهد در شرایط نگهداری یکسان، دمای متوسط بدن این حیوانات در مقایسه با نژادهای اروپایی وارداتی ۹/۰ درجه سانتی گراد پایین تر است. در طول تابستان نیز با افزایش دما، تعداد ضربانات قلب در نژاد آواسی (از ۹۰ تا ۱۳۰ در زمستان به ۶۰ تا ۱۰۰ و حتی تا ۴۲ در تابستان) کاهش یافته و سبب کاهش دمای بدن می شود. همچنین تعداد تنفس کمتر، با کاهش تبخیر در حیوان توانایی بیشتری در مقابله با گرما ایجاد میکند. تعداد متوسط حرکات تنفسی در روزهای گرم در نژاد آواسی ۶۴ و در نژادهای دورسِت و سافولک به ترتیب ۱۵۰ و ۱۲۰ محاسبه شده است.
آواسی بومی غیر بهبود یافته، گوسفندی خوش بنیه، قوی و متوسط جثه با خصوصیات شیری-گوشتی است. وزن میش آواسی بهبود یافته شیری به ۷۰ کیلوگرم می رسد و وزن قوچ از ۱۰۰ کیلوگرم تجاوز می نماید. پستان و سر پستانکها در آواسیهای بهبود یافته شیری پستان به خوبی به بدن متصل است، عمق متوسط و غیر پاندولی دارد. بافت گلبولی، توسعه متوازن پستان مابین پاها، اندازه، ضخامت مناسب و جهت عمودی سرپستانک ها سبب افزایش تولید شیر و ایجاد سهولت در امر شیردوشی می باشد. تولید شیر گله های بهبود یافته در بسیاری از گله ها به طور متوسط از ۴۰۰ کیلو در هر دوره شیرواری تجاوز می نماید و در برخی از گله های ممتاز به ۵۲۰ کیلوگرم نیز می رسد.
خصوصیات گوشتی آواسی به دلیل طعم مطبوع، سرعت بالای رشد و راندمان مناسب لاشه مورد توجه بسیار است. راندمان لاشه گوسفندان شیری گوشتی ۵۰ الی ۵۴ درصد و در مواردی به بیش از ۵۷ درصد نیز می رسد. نرخ رشد بره های نر در دوران پرواربندی از ۳۰۰ گرم تا ۳۸۰ گرم در روز متغیر است و بره ها در ۵ الی ۶ ماهگی اوزان ۵۰ الی ۶۰ کیلوگرم وزن کشتار را نشان میدهند.
- قابلیتهای ژنتیکی این دامها نظیر ظرفیت تولیدی بالا، سازگاری کامل با اقلیم منطقه، مقاومت به بیماریهای بومی در اثر سابقه حضور طولانی در کشور، این حیوانات را به پایه ژنتیکی مناسبی برای شروع فعالیتهای بهنژادی و بسترسازی برای پرورش صنعتی دام های سبک مبدل می سازد.
- بنابراین در این راستا، شرکت رادین دام با کادر تخصصی تولیدمثل، ژنتیک و تغذیه از دانشگاه تهران آماده ارایه و اجرای کلیه خدمات دام، طیور و آبزیان شامل تهیه و تولید محصولات دانش بنیان (پروبیوتیک، رقیق کننده اسپرم، مواد معدنی آلی و …)؛ تهیه، تولید و فروش نهاده ها (مکمل، دان، کنسانتره و …)؛ مدیریت تولیدمثلی، تغذیه ای و اصلاح نژادی واحدهای پرورشی؛ تلقیح مصنوعی سرویکال و لاپارسکوپی؛ تامین اسپرم( تازه، منجمد، ژنومیک و تعیین جنسیت شده)؛ انجماد اسپرم و جنین؛ خدمات دامپزشکی؛ مشاوره های تخصصی؛ تهیه و توزیع انواع دامهای وارداتی (گاو، گوسفند، بز، لاما و آلپاکا و …)؛ طراحی، ساخت و راه اندازی واحدهای صنعتی و تهیه و توزیع لوازم و تجهیزات دامپروری (هورمون، سیدر، اسفنج، لوازم تلقیح، سم چین، پشم چین و …) می باشد.