آشنایی با خصوصیات و ویژگی های لاما
لاماسانان حیواناتی نشخوارکننده، پستاندار، از راسته زوج سمان و از خانواده شترسانان می باشد. خانواده شتر در کل شامل دو گروه شترهای کوهان دار (یک کوهان و شترهای دو کوهان) و شترهای بی کوهان می باشد. شترهای بی کوهان یا لاماسانان، 40 میلیون سال پیش در دشت های مرکزی آمریکای شمالی بوجود آمدند. سه میلیون سال پیش، حیوانات شبیه لاما ، از آنجا به آمریکای جنوبی پراکنده شدند. لاماسانان 4 تا 5 هزار سال پیش، از گوآناکو در ارتفاعات آند پرو اهلی شدند و جز قدیمی ترین حیوانات اهلی در جهان هستند که شامل لاما (Lama glama)، ویکونا (Lama vicugna)، گوآناکو (Lama guanaco) و آلپاکا (Lama pacos) می باشند.
ویکونا (35 تا 55 کیلوگرم وزن و 85 تا 95 سانتی متر ارتفاع)
گوآناکو ( 120 تا 140 کیلوگرم وزن و 110 تا 115 سانتی متر ارتفاع)
آلپاکا ( 50 تا 65 کیلوگرم وزن و 80 تا 95 سانتی متر ارتفاع)
لاما (130 تا 250 کیلوگرم وزن و 120 تا 170 سانتی متر ارتفاع)
مشخصات کلی لاما
1- میانگین طول زندگی: 20 تا 30 سال
2- میانگین طول آبستنی: 331 تا 359 روز
3- زمان از شیر گیری: حدود 4 تا 5 ماه
4- میانگین وزن بدن: 130 تا 240 کیلو
5- خلق و خو: آرام، دوستانه، کمی خجالتی و بسیار باهوش
6- سلامتی: مقاوم به بیماری ها، به طوری که حیوانات عاری از بیماری شناخته شده اند.
7- جایگاه: به ازای هر نفر لاما، میانگین 3 تا 4 متر فضای مسقف و 10 تا 15 متر فضای غیر مسقف یا محصور نیاز است.
8- زایش به حالت ایستاده و تک قلوزا که چندقلوزایی به ندرت رخ می دهد.
9- وزن تولد بچه لاما معمولا بین 9 تا 15 کیلوگرم بوده و در طول یک ساعت بعد از زایش قادر به بلند شدن و شیر خوردن می باشند.
10- ماده ها معمولا در سن 15 تا 18 و نرها 14 تا 16 ماهگی بلوغ جنسی پیدا کرده و قادر به تولید مثل موفق می باشند. لاماها پرخه فحلی ندارند و یک چرخه فولیکولی 8 تا 14 روز دارند که شامل فاز رشد ( 5 روز)، فاز استاتیک (5 روز) و فاز رگرسیون (4 روز) می باشد. 2 تا 3 روز بعد از شروع رگرسیون، موج فولیکولی بعدی شروع می شود. لاماها تخمک ریزی انگیزشی داشته و 24 تا 36 ساعت بعد از جفت گیری، تخمک ریزی می کنند. برخلاف شترهای کوهان دار، لاماها در تمام طول سال چرخه تولیدمثلی فعال دارند. بهترین زمان برای جفت گیری زمانی که فولیکول دامیننت بالغ شده و روز 8-6 موج فولیکولی می باشد. پذیرش جنسی هنگامی است که فولیکول غالب وجود دارد که استرادیول تراوش می کند.
11- رنگ لاماها از سفید تا تیره و انواع دیگر و ابلق می باشد.
کاربردهای لاما در کشورهای مختلف شامل:
1- پرورش، تکثیر و فروش
2- تولید گوشت، پشم، کود و غیره
3- حمل بار – 25 تا 30 درصد وزن خود بار حمل می کند.
2- درمان بیماران روحی، سالخوردگان و معلولین- حیوانات دست آموزی هستند
3- محافظت از گله های گوسفند
4- به عنوان حیوانات تزیینی و برگزاری شوهای تبلیغاتی و سرگرمی
مقایسه هزینه و کارگر مورد نیاز برای 100 راس یا نفر در حیوانات مختلف
| حیوان | گوساله | گوسفند | لاما و آلپاکا |
| تعداد کارگر | 4 | 2 | 1 |
| جایگاه | مسقف و مجهز | نیمه مسقف | نیمه مقف و باز |
| نیاز به دارو و واکسن | حساس و دارد | حساس و دارد | خیلی کم |
| هزینه خوراک | بالا | نسبتا بالا | پایین |
| تاسیسات و جایگاه | ضروری | نسبتا ضروری | خیلی کم |
بر اساس مطالعات مزرعه ای و پرورشی.
مقایسه وضعیت تولید مثل و باروری در حیوانات مختلف
| حیوان | گاو | گوسفند | لاما |
| آبستنی | 9 ماه | 5 ماه | 11/25 ماه |
| فصلی بودن | غیر فصلی | فصلی | غیر فصلی |
| فاصله بین دو زایش | 14 ماه | 14-8 ماه | 12 ماه |
| نرخ باروری یا آبستنی | 40-35 درصد | 65-60 درصد | 95-80 درصد |
| فاصله بین زایش تا جفت گیری یا آبستنی | 5-4 ماه | 4-3 ماه | 20-15 روز |
| نوع جفت | کوتیلدونی | کوتیلدونی | منتشره یا دیفیوژ |
| مشکلات و بیماری های تولید مثلی | بالا | نسبتا بالا | پایین |
بر اساس مطالعات مزرعه ای و پرورشی و گزارش مقالات علمی.
مقایسه خوراک لاما با دام های دیگر
| نوع حیوان | گوساله | گوسفند | لاما |
| میزان مصرف خوراک | 3 درصد وزن بدن | 3-2/5 درصد وزن بدن | 1/5 درصد وزن بدن |
| میزان پروتئین خام مورد نیاز | 16-14 درصد | 15-12 درصد | 12-9 درصد |
| نوع خوراک | کنسانتره + علوفه | کنسانتره + علوفه | مرتع + علوفه + خار + مقداری کنسانتره |
| دفع مدفوع | همه جا | همه جا | یک مکان مشخص |
مقایسه ترکیبات شیر دام های مختلف
| گونه حیوان | انرژی خام* | چربی (درصد) | پروتئین (درصد) | لاکتوز (درصد) |
| لاما | 932 | 4/7 | 4/2 | 5/9 |
| آلپاکا | 836 | 3/2 | 3/9 | 5/6 |
| گاو | 717 | 3/7 | 3/2 | 4/6 |
| بز | 700 | 3/8 | 3/2 | 4/2 |
| گوسفند | 1123 | 7/3 | 4/1 | 5 |
* کیلوکالری در گیلوگرم
مواد معدنی موجود در شیر لاما در سطوح مطلوبی قرار دارد. برای مثال، میزان کلسیم شیر لاما (1310 تا 2210 میلی گرم در گیلوگرم) بالاتر از انسان (280)، گاو (1120) و بز (1420) بوده و میزان سدیم شیر لاما (193 تا 413) پایین تر از گاو (530)، اما بالاتر از انسان (180) می باشد.
میزان مواد معدنی موجود در شیر لاما (میلی گرم در گیلوگرم یا ppm)
| پارامتر | کلسیم | فسفر | پتاسیم | کلر | گوگرد | سدیم | منیزیم |
| میانگین | 1701 | 1215 | 1201 | 732 | 425 | 272 | 150 |
| حداقل | 1310 | 922 | 751 | 282 | 338 | 193 | 108 |
| حداکثر | 2210 | 1630 | 1790 | 1440 | 543 | 413 | 194 |
Journal of Dairy Science Vol. 78. No.8. 1995
مقایسه ترکیبات گوشت لاما و آلپاکا با دام های دیگر
| گونه حیوان | رطوبت (درصد) | پروتئین (درصد) | چربی (درصد) | مواد معدنی(درصد) | کلسترول* |
| لاما | 73/9 | 23/1 | 3/5-0/5 | 2/4 | 56/3 |
| آلپاکا | 73/6 | 23/3 | 1/1-0/5 | 2/5 | 51/1 |
| گوساله | 71/5 | 21 | 4/8 | 1 | 99 |
| خوک | 70 | 19/5 | 10 | 1/4 | 93 |
| بره | 73 | 20 | 5/5 | 1/4 | 75 |
| مرغ | 75 | 21/5 | 4/7 | 1 | 81 |
* میلی گرم در 100 گرم
منابع
اطلاعات و رکورد برداری های پرورش لاما وآلپاکا توسط دکتر مجتبی امام وردی در مزرعه- ایران
Cebra, C., David E. A., Ahmed T., Robert J. V. S., and LaRue W. J. (2014). Llama and alpaca care: Medicine, surgery, reproduction, nutrition, and herd health. 1th Edition, Elsevier Health Sciences.
Brown, B. W. (2000). A review on reproduction in South American camelids. Animal Reproduction Science, 58(3): 169-195.
Aba, M.A., Quiroga, M.A., Auza, N., Forsberg, M., Kindahl, H., 1999. Control of ovarian activity in llamas (Lama glama) with medroxiprogesterone acetate. Reprod. Domest. Anim. 34, 471–476.
Bravo, P.W., Fowler, M.E., Stabenfeldt, G.H., Lasley, B.L., 1990. Ovarian follicular dynamics in the llama. Biol. Reprod. 43, 579–585.
Morin, D. E., L. L. Rowan, W. L. Hurley, and W. E. Braselton. 1995. Composition of milk from llamas in the United States. J. Dairy Sci. 78:1713–1720.
